W dniach 27-28 marca 2019r. odbyła się wizyta studyjna dotycząca praktycznego wykorzystania zielonych zamówień publicznych jako narzędzia do stopniowego budowania w pełni zrównoważonej prowincji Antwerpii.

Rząd flamandzki w regionie Antwerpia do roku 2050 planuje przejść całkowicie na stosowanie gospodarki o obiegu zamkniętym. Ambitny plan stosowania w 100 % zielonych zamówień publicznych ma zostać wdrożony do 2020 roku.

W trakcie wizyty uczestnicy zapoznali się z przykładami stosowania zielonych zamówień publicznych w  prowincji Antwerpia. Jako dobrą praktykę wskazano stosowanie zielonych zamówień publicznych w  zakresie technologii IT i sprzętu komputerowego, który ma być naprawialny i posiadać jak najdłuższą żywotność. Wymagania te stanowią wyzwania dla dostawców, którzy próbują dostosować swój profil działalności do oczekiwań zamawiających, czego przykładem jest firma ESSEC, która wykonuje wszystkie naprawy smartfonów i tabletów, ponadto prowadzi działalność doradczą w zakresie zwiększania trwałości urządzeń mobilnych.

Dobrym przykładem wdrażania GPP jest również zarządzanie flotą samochodową, która obejmuje samochody osobowe, furgonetki, ciężarówki, zamiatarki uliczne, śmieciarki, itp. Od roku 2011 prowincja Antwerpia dokonuje zakupów głównie pojazdów z napędem elektrycznym. Obecnie 60,8% floty samochodowej jest zasilane olejem napędowym, 32,9% benzyną, CNG, hybrydą a  6,3%  stanowią pojazdy elektryczne.

 19% ciężarówek napędzanych jest CNG, który jest paliwem kopalnianym, ale emituje znacznie mniejszą ilość drobnego pyłu i tlenku azotu w porównaniu z ciężarówkami z silnikiem diesla.

W bieżącym roku planowane jest nabycie około 15 śmieciarek, które będą napędzane CNG. Miasto Antwerpia zaangażowane jest także w projekt dofinansowany z funduszy europejskich, którego celem jest testowanie technologii ogniw paliwowych z wodorem i w najbliższym czasie planuje zakupić dwie śmieciarki wodorowe.

Do uzyskania w pełni zielonej floty samochodowej konieczne jest określenie planu działania zarówno pod względem czasu, jak i technologii, aby osiągnąć sytuację zerowej emisji w nadchodzących dziesięcioleciach.

Przy postępowaniach przetargowych do zakupu taboru samochodowego wykorzystywane są narzędzia ECOSCORE, dzięki którym można dokonać oceny poziomu „bycia przyjaznym dla środowiska”. Narzędzie to można przetestować na stronie http://ecoscore.be/en/be-fleet.

Zielone zamówienia z  sukcesem zostały wdrożone także przy zakupach  papieru, środków czystości czy cateringu. W przetargu na catering zostały zastosowane takie kryteria jak: sztućce i obrusy wielokrotnego użytku, wprowadzenie do menu dań wegetariańskich, a także używanie ekologicznego środka do transportu.

Ponadto, sama siedziba władz regionu Antwerpia jest budynkiem pasywnym, którego cykl życia został obliczony na przynajmniej 100 lat ogrzewanym energią z ziemi, wspomaganą przez elektryczną pompę ciepła.

W dalszej części wizyty Publiczna Agencja ds. Gospodarowania Odpadami w Mechelen omówiła stosowane i rozwijane podejście do zakupów, polegające na zamawianiu usługi a nie samego produktu, wyborze materiałów biodegradowalnych, wielokrotnego użytku, pochodzenia biologicznego lub dokonywaniu wspólnych zakupów z innymi organizacjami. Przedstawione zostały także dwa przykłady zielonych zamówień publicznych, które zostały z sukcesem wdrożone w wyżej wymienionej instytucji: zakup mebli biurowych i wykładzin. Proces realizacji zielonych zamówień publicznych będzie przebiegał sprawniej, jeśli zostanie wdrożone podejście partnerskie oraz będzie prowadzony dialog pomiędzy stroną podażową a popytową.

Przedstawiono również flamandzką firmę energetyczną VEB, która oferuje dostawy energii i usług energetycznych dla sektora publicznego. Obecnie dostarcza 4TWh gazu ziemnego i 100% zielonej energii do flamandzkich i federalnych organizacji publicznych. VEB działa również jako centrum zakupów dla klientów pochodzących z prowincji, miast, gmin, centralnego rządu flamandzkiego, przedsiębiorstw użyteczności publicznej. Celem tej działalności jest odciążenie sektora publicznego o  uproszczenie ich wewnętrznych procesów związanych z dostawami energii. W związku z tym VEB umożliwia swoim klientom wgląd we wszystkie elementy faktur, przygotowanie rocznego budżetu, zapewnia przejrzysty portal dla klientów oraz dobór  właściwych produktów zgodnych ze strategią organizacji rządowej. VEB opracowuje  także umowę o świadczenie usług energetycznych na dostawy energii poprzez przygotowanie przetargu na długoterminowy zakup energii elektrycznej, w ramach którego właściciel budynku otrzymuje produkcję energii odnawialnej w swoich lokalach za stały koszt za lokalnie zużyte kWh.

Ponadto, przedstawiono system organizacji zamówień publicznych w urzędzie miasta Mechelen, które jako jedno z pierwszych miast, zatrudniło urzędnika ds. zrównoważonego rozwoju. Miasto stara się być neutralne pod względem emisji dwutlenku węgla.

Pierwsze Zielone zamówienia publiczne w zakresie oświetlenia LED zostały wdrożone w 2017 roku dla trzech budynków biurowych. Zostało otrzymało 75 000 ero dotacji na innowacyjny projekt – Leenlicht.

Zaprezentowane w trakcie wizyty studyjnej przykłady stanowią bazę dobrych praktyk GPP, które mimo problemów udają się stopniowo wdrażać.

Kolejne warsztaty w ramach projektu GPP4Growth zaplanowano w czerwcu 2019 r., w Jelgawie (Łotwa),będą one dotyczyły monitorowania sprawozdawczości i udzielonych zamówień publicznych.